મુંબઈના ક્યાત નામ ઓર્થોપેડિક ડોક્ટરે જે કહ્યું તેનાથી અમદાવાદનાં અંકિતાબહેન ગભરાઈ ગયા તેના હાથમાં તેનો લાડકવાયો દીકરો હતો જે પોતાની મમ્મીની માનસિક હાલત નોતો જાણતો બેખબર હતો. ડોક્ટરે કહેલું કે તમારા દીકરાને સેરેબ્રલ પાલ્સી નામનો રોગ છે જે તમે જાણો છો. તેની સારવાર તો મેં આપી દીધી છે પરંતુ હવે તેના બંને પગની અક્કડતા સુધારવા માટે તમારે તેના માટે ખાસ પ્રકારના શૂઝ બનાવડાવવા પડશે.
આ શુજ તમારે અમદાવાદમાં નહીં પણ મુંબઈમાં જ બનાવડાવવા પડશે કારણ કે મને બીજા કોઈની ઉપર વિશ્વાસ નથી. અને હા દીકરાની કસરત ચાલુ રાખજો. અને છ સાત મહિના પછી પાછા ચેક અપ કરવી જજો. તમે હવે જઈ શકો છો. અને પૈસા બહાર કાઉન્ટર ઉપરચૂકવી દેજો.
શું તમે ગુજરાતના કોઈ પણ દર્દીને લઈને ક્યારેય બોમ્બે ગયા છો? જો તમે ગયા હશો તો ડઘાઈ તો ગયા જ હશો. ત્યાંના ડોક્ટરોની તોતિંગ ફી જોઈને તમને વિચાર આવશે કે આપણા ડોક્ટરો તો સાવ મફતમાં સારવાર આપે છે. પણ હા દોષ ત્યાંના ડોક્ટરોનો નહીં પણ મુંબઈના જીવનધોરણનો છે. કારણ કે મોંઘવારી, ક્લિનિકની જગ્યા અને ઊંચા ભાવ ના કારણે ડોક્ટરો પણ પોતાની ફીસ વધારી દે છે.
આ ડોક્ટર પણ એવા જ મજબૂર માણસ હતા. પણ આ ડોક્ટર નું પૂરા દેશમાં નામ છે. જેની પ્રથમવાર ફી ત્રણ હજાર રૂપિયા. અને આ માટે તે દર્દી ને 5 મી નો સમય ફાળવે છે. અંકિતાબહેન દીકરાને ઉપાડીને બહાર નીકળ્યાં. અને પર્સ કાઉન્ટર પર ઊંધું વાળીને તે રસ્તા પર આવી ગયાં. હવે તે ટેક્સી કરીને શૂઝ બનાવનારની ઓફિસે પહોંચ્યાં અને દીકરાના પગનું માપ આપ્યું.
શૂ-મેકરે કીધું કે હવે બે દિવસ પછી આવજો તમારા બૂટ તૈયાર હશે.’અંકિતા બહેને પૂછ્યું કંઈ આપવાનું છે? પેલા ભાઈ કીધું પાંચ હજાર રૂપિયા. અને પૂરું પેમેન્ટ આજે જ આપવું પડશે. પછી જ અમે કામ શરૂ કરીશું.
અંકિતાબહેન પાસે રહેલું એટીએમ કાર્ડ અત્યારે મદદે આવ્યું. ફરી તે ટેક્સી કરીને યજમાનના ઘરે કે જે જૂની બહેનપણી મુંબઈમાં પરણીને સેટલ થયેલી હતી ત્યાં પહોચ્યા, નહીંતર હોટેલમાં રહેવાનો ખર્ચ પણ લાગત. પણ આ બધું કરવા પાછળ નું કારણ તેના ત્રણ વર્ષના વહાલા દીકરા રમ્ય. રમ્ય સાચ્ચે જ રમ્ય હતો. પણ બેન આના પગમાં કંઈક ખોડ હતી. તેને જન્મથી જ સેરેબ્રલ પાલ્સીની બીમારી હતી. મગજમાં કે એની વિચારશક્તિમાં કશું નુકસાન નથી, પણ પગના સ્નાયુઓમાં અક્કડતા આવી જાય છે.
જગતના શ્રેષ્ઠ ઓર્થોપેડિક ડોક્ટરોમાંના સારા એવા એક ડોક્ટર મુંબઈમાં પણ હતા. જેનું નામ સાંભળીને અંકિતા એમની પાસે દોડી ગઈ હતી. આ ડોક્ટરે રમ્યને બેહોશીનું ઇન્જેક્શન આપીને એના બંને પગના સાંધાઓમાં એક ખાસ પ્રકારનું ઇન્જેકશન આપેલું, અને એ દવાને કારણે અમુક મહિનાઓ સુધી તેના પગના સ્નાયુઓ શિથિલ બની જવાના હતા. અને બાકીનું કામ ફિઝિયોથેરાપી અને ખાસ બનાવટના બૂટ દ્વારા પૂરું કરવાનું હતું. આ સારવાર માટે ખર્ચ પણ મોટું હતું તેથી અંકિતા પાછી અમદાવાદ આવી ગઈ. અને તેને ફિઝિયોથેરાપી માટે રોજ દોઢથી બે કલાકનો ભોગ આપવો પડતો હતો. તેમના પતિની આવક પણ મર્યાદિત હતી, જ્યારે સારવાર માટેની જાવક અમર્યાદિત હતી. અને અંકિતાને અમદાવાદ આવ્યાને માંડ એકાદ મહિનો થયો કે ત્યાં બીજી મુશ્કેલી ઉત્પન્ન થઈ.
તેનો દીકરો રમ્ય આખો દિવસ બૂટ પહેરી રાખતો હતો જેના કારણે બૂટના તળિયા ઘસાઈ ગયા. આ માટે રમ્યના પપ્પાએ મુંબઈમાં ફોન લગાડ્યો. અને બૂટ બનાવનારે કહી દીધું કે આ માટે નવા સોલ નખાવવા પડશે, બાકી બૂટને નુકસાન થશે તો નવેસરથી પાંચ હજારનો ખર્ચ. કોઈએ તેમને માહિતી આપી અમદાવાદમાં એક મોચી છે. જે બહુ નાનો માણસ છે પણ કારીગર તરીકે મોટો છે. અને આ મોચી જાહેર રસ્તાની ફૂટપાથ ઉપર બેસીને જૂતાં સાંધવાનું અને પોલિશ કરવાનું કામ કરે છે. કોઈ એક્સપર્ટની દુકાન કરતાં આ ગરીબ કારીગર પાસે જઈ આવો. કદાચ કમ ખર્ચમાં તમારું કામ થઈ જાય.
અંકિતા બૂટ લઈને પહોંચી ગઈ. તેને જોયું કે 35 વર્ષનો એક લઘરવઘર આદમી ફૂટપાથ ઉપર પાંચ-સાત ડબ્બીઓ, બે-ચાર બ્રશ અને જૂતાં રિપેર કરવાનો સરંજામ લઈને બેઠેલો. કારીગર હોશિયાર હોવાથી એની આગળ ઘરાકોની લાઈન લાગી હતી. અહી કોઈ શો-રૂમમાં જેટલા નવા જૂતાં ન હોય તેના કરતાં વધુ બૂટ-ચંપલો આ ફૂટપાથિયાના દરબારમાં જોઈ શકાતા હતા. અંકિતાને આવેલી જોઈને મોચીએ પૂછ્યું, આવો બહેન લાઈનમાં ઊભા રહેવાની જરૂર નથી. બોલો તમે શું લઈને આવ્યાં છો? અંકિતાએ થેલીમાંથી બૂટ કાઢ્યા. તરત જ મોચી થંભી ગયો, અને બોલ્યો દીકરો કે દીકરી? અંકિતા બેન બોલ્યા દીકરો છે.
પેલો માણસ બોલ્યો કે તળિયાં ઘસાઈ ગયા છે ને? બેન આ બીમારી જ એવી છે, પણ તમે ચિંતા ન કરશો, બૂટ મૂકતાં જાવ. આવતી કાલે લઈ જજો. આ ઘસાઈ ગયેલા તળિયાં કાઢીને નવા ચામડાના નવા સોલ લગાડવાનું કામ ખૂબ મહેનત માગી લે તેવું છે બેન. એટલા માટે તો મેં તમને એક દિવસનો સમય માગ્યો છે અને હા તમારા દીકરા જેવી બીમારીવાળા બચ્ચાંઓના બૂટ આ દિનેશ જ સમારી આપે છે તમે ફિકર ન કરો.
સમયની ખેંચ હોવા છતાં મોચીએ ઝડપથી રમ્યના બૂટ નવા જેવા કરી આપ્યા. બીજા દિવસે અંકિતા ત્યાં જઈ પહોંચી, પહોચતા પહેલા તેના મનમાં આવી ગણતરી ચાલી રહી હતી, ‘આ કામ માટે મોચી સોથી દોઢસો રૂપિયા તો જરૂર લેશે જ. પણ એને આંચકો લાગ્યો જ્યારે દિનેશે જીર્ણોદ્ધાર પામેલા બૂટ એનાં હાથમાં મૂકીને કહ્યું. ના બેન આ કામ માટેનો હું એક પણ પૈસો નથી લેતો. અને આખા અમદાવાદમાં મારી આ મોનોપોલી છે એ હું જાણું છું, અને જો તમારો જો ખૂબ આગ્રહ હોય તો ફી પેટે આવતા મહિને ફરી પાછા આવો ત્યારે તમારા મુન્નાને પણ લેતાં આવજો. કારણ કે મને ખબર તો પડે કે હું કયા ભગવાન માટે આ ભક્તિ કરી રહ્યો છું.
એક દિવસ અંકિતા જ્યારે બૂટના સમારકામ માટે દિનેશના પાથરણાં પાસે પહોંચી ત્યારે દિનેશ ગાયબ હતો. એની જગ્યાએ એક વીસેક વર્ષનો યુવાન બેઠેલો. અંકિતાનો ચહેરા જોઈને યુવાને બાજુના ઝાડ તરફ આંગળી ચીંધી. ત્યાં વૃક્ષના થડ ઉપર સ્વ. દિનેશની ફ્રેમમાં મઢેલી છબિ લટકતી હતી. જેના પર તાજા ફૂલોની માળા ચડાવેલી હતી. પેલા યુવાને માહિતી આપતા કહ્યું કે એ મારા કાકા હતા. જે વીસ દિવસ પહેલાં એક અકસ્માતમાં ગુજરી ગયા. તે સાઇકલ પર જતા હતા અને પાછળથી બસ ધસી આવી, જેથી કાકા ચગદાઈ ગયા, પણ તમે નિરાશ ન થશો, બેન લાવો, તમારાં દીકરાના બૂટ તો હું રિપેર કરી આપીશ. દિનેશકાકા આ કામ મને શીખવતા ગયા છે.
અંકિતાના સહેરા પર એક અજીબ રેખ હતી તે કશું બોલી ન શકી અને તેને થેલીમાંથી બૂટ કાઢીને યુવાનના હાથમાં મૂકી દીધાં. હવે જ્યારે તે બીજા દિવસે પાછી આવી તો બૂટ એક દમ નવાં બની ગયા હતા. અંકિતાએ પર્સ ખોલીને પૂછ્યું કે કેટલા રૂપિયા આપું? પેલા માણસે કહ્યું એક પણ નહીં. દિનેશકાકા આ વાત પણ મને વારસામાં શીખવતા ગયા છે. અમે જીવનભર આ ચામડાં ચૂંથતા રહીએ છીએ. ક્યારેક તો આવા ભજન-કીર્તન કરવા દો. ફરી અંકિતા બેન ની આંખો ભીની બની ગઈ. અંકિતાને સમજાઈ ગાયુ કે જગતમાં બધે ઠેકાણે પૈસાનું ચલણ નથી હોતું. આ ફૂટપાથ પર બેઠલો મોચી પણ મેટ્રોસિટીના ડોક્ટર કરતાં પણ વધુ મોટો હોઈ શકે છે. અને ફૂટપાથ પરની આ ફાઇવ-સ્ટાર હસ્તીને મારા સલામ (આ એક સત્ય ઘટના છે)
